Ik zocht wat op internet naar het woord ‘verbinding’. Dat levert erg veel zoekresultaten op met grappige en indringende artikeltjes over verbinding en onze maatschappij. Ook over de allergie die het woord inmiddels oproept. “Verbinding is een marketing term geworden. Het roepen om 'verbinding' impliceert dat we onze verschillen moeten overbruggen en dat daarin de oplossing ligt voor maatschappelijke spanningen. Het is vaak nobel bedoeld, maar kan ironisch genoeg juist averechts werken. 'We moeten minder polariseren, we moeten meer verbinden'. Grote kans dat vooral degenen die zich toch al verwant aan je voelden, het met je eens zullen zijn. Maar degenen die ver van je af staan, zullen vermoedelijk weinig zin hebben zich met je te verbinden.”

In het FD-artikel gaat het over elkaar ontmoeten en er voor elkaar kunnen zijn. Dat begint met luisteren en goed kijken, in het verdiepen in- en kennismaken met de ander. Weten we nog wel wat iemand beweegt, wat iemand bezighoudt of waar bijvoorbeeld eenzaamheid is? Waarom wordt iemand een Wappie (alleen die typering zegt overigens al genoeg), waar maken mensen zich zorgen over?

Ik weet niet of de individualisering daar oorzaak of juist gevolg van is. Ik zou het zelf ‘vervreemding’ noemen (omdat het woord ‘ontbinding’ als het tegenovergestelde van verbinding zo’n naar woord is). Die vervreemding vind je steeds meer terug in onze samenleving, in een wereld waarin tegenstellingen juist geaccentueerd worden, waarin de nuance verdwijnt en waarin het systeem belangrijker lijkt dan de mens. De onvrede, het negatieve onderbuikgevoel van de bevolking is groot en daarnaast nemen we elkaar steeds nadrukkelijker de maat. Of dat nu via twitter is, in de politiek of aan de kerstdis, waar je niet eens meer het gewone gesprek met andersdenkenden kunt voeren over wel of niet vaccineren.

In het FD-artikel wordt de wens uitgesproken dat we elkaar weer ontmoeten in de nabijheid van onze buren, de familie, de buurt, een school of een organisatie. Rotary hoort ook in dat rijtje thuis en is daar misschien ook wel een mooi voorbeeld van. Het vormgeven aan fellowship, het goede gesprek en het delen van lief en leed. Spannende vraag is natuurlijk of dat in deze communities voldoende is en of dat de oplossing is voor het gebrek aan verbinding in onze samenleving. 

Mijn stelling is eigenlijk dat het niet ver genoeg gaat. De gemeenschap waarin je je thuis voelt en actief bent is een verzameling van gelijkgestemden: ze behoren feitelijk tot je individuele en persoonlijke ruimte. Juist in het bekende vinden we vriendschap, juist in de kennissenkring en bij de mensen die direct in de buurt wonen of lid zijn van onze kerk of rotaryclub weten we elkaar over het algemeen nog wel te vinden. 

Die persoonlijke kring (en dat zie je niet alleen in de grote steden) wordt daarbij  steeds kleiner overigens. We kiezen voor onszelf (wie daar dan ook bij hoort), we noemen dat individualisme en dat staat blijkbaar haaks op het kiezen voor verbinding.

En daar zit ook iets zorgelijks aan, omdat er ook een punt kan komen, dat je zelf niet meer kiest, maar geconfronteerd wordt met de uitkomst van die keuze die bewust of onbewust door anderen wordt gemaakt. Zo vallen er veel mensen buiten de boot: mantelzorgers, jongeren, vluchtelingen, ouderen, noem ze maar op. Daar waar de verbinding wegvalt, leidt dat naar mijn idee tot eenzaamheid, gebrek aan verdieping en “vervreemding”.

In een pragmacratie verliezen mensen, maar ook onze maatschappij het gezicht: vervreemding optima forma.

Volgens mij zit de uitdaging (ook voor ons als Rotaryclub) in het op zoek gaan naar de onbekende buiten de inner circle. Uiteindelijk is het luisteren en kijken naar hetgeen zich afspeelt net buiten de kring van bekenden. In die zin zou ik dan ook een pleidooi willen houden om de randen op te zoeken van onze familie en vrienden- en rotarykring.

Misschien gaat het dan wel net niet om de tulpenbol voor het bejaardenhuis, of de cupcake die we aan de alzheimer stichting geven, maar om het contact met de persoon die komend voorjaar van de bloeiende tulpen geniet. Er is veel eenzaamheid en er worden steeds meer mensen op zichzelf teruggeworpen. Daar kan je als Rotary wel wat mee.

De rand van onze comfortzone opzoeken, daarover heen stappen, contacten leggen, luisteren, kijken, verbinding maken: het gesprek aangaan. Vervreemding en vreemden genoeg zou ik zeggen.