Het theaterseizoen zit erop. Tenminste voor ons. Het afgelopen jaar hebben we vaak een bezoekje aan het Spiegeltheater in Zwolle afgelegd. Cabaret, Opera, klassieke muziek, toneel, dans… het was keer op keer weer bijzonder. De afsluiting voor ons was afgelopen dinsdag: een optreden van Stef Bos. Ik ben al jaren een groot fan van zijn muziek en vooral van zijn teksten. Ik schreef er al vaker op deze plek over. Ook dit optreden kwam wel even binnen. Teksten over het leven. Een reis terug in de tijd maar ook een blik vooruit.... Stef Bos maakt aan de hand van een doorgezaagde boom en de jaarringen van een stam “pas op de plaats” en neemt je mee in de geschiedenis en naar het heden met bekende en minder bekende teksten en songs….op zoek naar zijn- en onze Bloudruk.
Die Bloudruk wordt geaccentueerd door een foto of tekening van zijn diejarige dochter, die een bloempje vasthoudt. Het groeide tussen de stoeptegels, tegen wil en dank, maar zij had het opgemerkt en geplukt. Waar heb je aandacht voor in de vaart der volkeren? Zien we de schoonheid, het kleine geluk, de teerheid van zo’n bloemetje eigenlijk wel? Of hollen we er aan voorbij?
Stef zingt en vertelt over zijn jeugd, zijn moeder en zijn vader. Over religie, over alles wat het leven met zich meebrengt. Ik probeer mijn gezicht in de plooi te houden, maar vochtige ogen worden omgezet in tranen die langzaam over mijn wang biggelen, als hij een nieuwe versie van Papa zingt. Ik probeer ze niet eens te verbergen: het gebeurt gewoon. Misschien wordt het wel ingegeven door de telefoongesprekken met mijn vader deze week. Hij was zo verdrietig toen we spraken over hoe het met hem gaat en met mijn moeder, die op de gesloten afdeling van een verpleeghuis steeds verder achteruit gaat.
MIjn vader wil nog zo veel met- en voor haar betekenen, maar het gaat of het kan eigenlijk niet meer. Het is een vorm van loslaten, die ongelooflijk veel pijn doet. De afgelopen periode was mijn moeder elke zondag thuis bij mijn vader. We bezochten haar dan in haar vertrouwde omgeving. Irene en ik, mijn zus, mijn broers en onze kinderen. Volgens een afgesproken schema, afwisselend, maar keer op keer: gezellig, ouderwets en mooi om er te zijn.
Aan het einde van de dag werd het iedere keer echter steeds lastiger om de weg naar het verpleeghuis terug te maken. Ondoenlijk ook. Een emotionele achtbaan, voor mijn vader, voor mijn moeder: voor ons allemaal. Maandag belde ik mijn vader en overmand door emotie vertelde hij dat het niet langer gaat. Ik heb moeten besluiten dat ze niet meer naar het stekkie komt, waar we zoveel mooie jaren samen hebben gehad. “Weer iets loslaten, Erwin”, zei hij. Ik mompel dan nog iets van: “Ja, pa… maar misschien is het wel beter zo….”, maar van binnen voel ik met mijn vader mee, het is zo pijnlijk. Zo verdrietig. Afscheid nemen van je moeder die er geestelijk al vaak niet meer is (en hoe verraderlijk: soms ook weer gewoon wel).
Het is de emotie die tot tranen leidt in de donkere theaterzaal, bij de teksten van Stef Bos. Niemand die het ziet, die het hoort. Stef wijst naar de jaarringen in de doorgezaagde boomstam. Ik ga op in zijn verhaal en duiding. Mijn vader ergens in de binnenring, ik ergens in het midden, mijn kinderen weer dichter bij de rand (of was het andersom?). “Eigenlijk zijn we blaadjes aan de boom” zegt Stef. Op een gegeven moment moet je gewoon loslaten. Slik…. het doet een beetje pijn, maar het is natuurlijk gewoon waar.
Over emotie en loslaten gesproken. Woensdag 1 mei. Al een tijdje geleden afgesproken met de zus van mijn moeder. Een bezoek vanuit Belgie. Haar twee zussen (de een 92, de ander 87) komen over. Voor misschien wel de laatste keer dat ze elkaar in levende lijve samen kunnen zien. We zijn in een klein gezelschap. Vlak voor hun komst is de sfeer beladen en gespannen. Ik merk aan mijn vader dat de emotie hoog zit. Mijn moeder is de vrolijkheid zelve. Ze snapt het niet, heeft geen idee dat haar zussen zo komen en maakt de bekende grapjes over mijn oranje bril.
Mijn nicht uit Brugge heeft ze in sint Niklaas en in Antwerpen opgehaald (en is al de hele dag onderweg). Rond 14:00 uur zijn ze in Vianen en samen schuifelen we naar de gastenkamer waar de ontmoeting zal plaatsvinden. Het weerzien is emotioneel. Vochtige ogen, ongeloof bij mijn moeder, omhelzingen, woorden die niet uitgesproken worden, woorden die wel uitgesproken worden. Drie oude zusjes, gerimpelde handen, door het leven getekend, misschien wel, maar…. wel met elkaar verbonden. Letterlijk (als hun handen elkaar vinden) en figuurlijk via de bloedlijn.
Het gesprek gaat verder waar het ooit gebleven is, het is gezellig en misschien ook wel een beetje vreemd. Mijn moeder is hyper, vervalt in haar “enfant terrible” rol, ze zingt, ze maakt gekke opmerkingen, ze herhaalt en ze herhaalt. En toch…. is er ook verbinding, de herkenning, een strelende beweging over hand of schouder, de liefdevolle blik, over en weer. Ik kijk er naar met een brok in de keel. Het raakt….het doet ook een beetje pijn. Dat doet het vertrek ook. Tranen vloeien rijkelijk of worden weggeslikt. Het was mooi, verdrietig en liefdevol.
En mijn vader? Hij is erbij… maakt zich zorgen over hoe het straks weer verder moet, kijkt ook met vochtige ogen toe, maar geniet van het rijke moment. Want rijk is het. De bloudruk van het leven, zou Stef Bos zeggen. Een bloempje tussen de tegels...
Wanneer je een melding wilt krijgen van een volgende blog: meld je dan via onderstaand formulier aan.
Graag ontvang ik in het vervolg een melding als er een nieuw bericht is geplaatst:
Reactie schrijven
Hans Veltkamp (woensdag, 01 mei 2024 21:48)
Mooi geschreven, Erwin. Heel treffend.
Cor en Frieda van de Riet (donderdag, 09 mei 2024 15:30)
We weten echt niet of je onze reactie al eerder ontvangen hebt maar zijn helemaal accoord met je verdrietige voel.