Het zal ook de ambiance geweest zijn: In de tuin van Kasteel Rechteren (vlakbij Dalfsen) en een voorstelling van King Lear bij prachtig weer. De mooiste dag van september moet het geweest zijn. Bijna te warm.. zou je haast zeggen. Voor ons de opening van het theaterseizoen. Natuurlijk was het de ambiance, maar bovenal was het een prachtige voorstelling van een indrukwekkend actueel en oud verhaal: King Lear. King Lear is een toneelstuk over ouder worden en het verlies van macht. Een groot verhaal waarin oude en nieuwe generaties elkaar bestrijden, blinden helder zien en dwazen de waarheid spreken. In de onzekere wereld van King Lear verwordt orde tot chaos en zijn loyaliteit en vriendschap goud waard.
Het zijn thema's en onderwerpen die je vandaag de dag 1:1 kunt overnemen om de Amerikaanse verkiezingen te duiden, de politieke verhoudingen in Den Haag metaforisch te beschrijven of simpelweg iets over de ontwikkelingen op het wereldtoneel te vertellen.
Op de middelbare school had ik het verhaal van Shakespeare al een keer gelezen voor mijn engelse lijst. Het is echt een toneelstuk en een verhaal dat alleen van de hand van Shakespeare kan zijn. Indringend, scherp, spannend en een plot die een fataal einde kent. De theatergroep de Kingsmen speelt in een wervelende, aanstekelijke mix van Duits, Nederlands, Tukkers, Platt-Deutsch en Shakespeare-Engels. Het is uitermate grappig dat de verschillende talen en dialecten die door elkaar heen gebruikt worden, geen afbreuk doen aan het verhaal en de boodschap. Misschien is het wel precies het tegenovergestelde. Het lijkt het verhaal eerder te versterken dan te verzwakken.
Lear, koning van Groot-Brittannië, vindt dat hij te oud wordt om te regeren en wil zich terugtrekken uit de taken van de monarchie. Een soort Biden, die toch maar de handdoek in de ring gooit. Hij besluit zijn rijk te verdelen onder zijn drie dochters. Hij verkondigt dat hij het grootste aandeel zal geven aan degene die het best duidelijk kan maken van hem te houden. Het verhaal laat zich verder uit tekenen (voor een synopsis en een echte recensie: een verwijzing naar het verhaal en via deze link).
King Lear: Een verhaal waarbij de leugen aan de haal gaat met de waarheid en dan nog heel ver komt ook. Het gaat uiteindelijk over vertrouwen en natuurlijk over de liefde (en of dit echt is of juist niet).
Het optreden van de Kingsmen en dit theaterstuk vielen voor mij samen in een periode dat ik ook een college kreeg van psycho-analyticus Paul Verhaeghe. Dat ging over het onbehagen in onze maatschappij. Een indrukwekkende inleiding over iets wat er in de onderbuik van onze maatschappij leeft. Ondanks de welvaart op alle vlakken neemt de onrust in onze huidige maatschappij toe. En de vraag is waar dat vandaan komt en wat je er van ziet. Verhaeghe gaat op zoek naar verklaringen voor dit onbehagen: in de praktijk zo zicht- en voelbaar zijn in de zorg, het onderwijs en binnen organisaties en bedrijven. Er zijn wel lijnen te trekken met dat wat er in het theaterstuk van King Lear gebeurt. Er is veel wantrouwen. Mensen geloven de bestaande instituties niet meer. De taal speelt daarbij een belangrijke overigens. En dan gaat het niet over Duits, engelse of Twentse dialecten. Verhaeghe heeft het over de taal, waarbij woorden een hele andere lading krijgen of worden meegegeven. 'George Orwell bedacht daar ooit de term newspeak voor: bestaande woorden krijgen een andere betekenis. Zonder het te beseffen gebruiken wij voortdurend economische uitdrukkingen en termen bij onderwerpen die niets met de economie te maken hebben: we hebben het over stakeholders, outcome financiering, corebusiness, benchmarking, output, trade-off, return on investment . Ook de herbenaming
van de dienstverlening als non-profitsector is een pijnlijk voorbeeld.' Het zegt iets over de wijze waarop we onze samenleving inrichten, het zegt iets over de wijze waarop verbindingen worden aangegaan of juist verliezen en het zegt iets over hoe relaties worden getypeerd. Het leven wordt in verlies en winst uitgedrukt en in onze maatschappij wordt de groep verliezers steeds groter. Heeft het iets met King Lear te maken? Ik weet het eigenlijk niet. Het heeft wel iets te maken met hoe mensen met elkaar omgaan en dat het uiteindelijk om "houden van..." gaat (en niet om waarden die in economische begrippen worden getypeerd).
King Lear. Winnaar of verliezer? In ieder geval gaat het uiteindelijk om "het houden van", de liefde en om oprechtheid. Er zou in onze maatschappij toch veel minder onbehagen zijn als we oprecht geïnteresseerd zouden zijn in de ander. Doe is lief.... is het Sire devies...
Reactie schrijven